Jak działa coaching i kiedy warto skorzystać?

Wiele mitów narosło wokół coachingu. Nic dziwnego, przecież jest to całkiem młoda dziedzina, a obco brzmiąca nazwa, nie ułatwia zrozumienia. Większość mitów bierze się z niewiedzy oraz z mylenia zawodu coacha z innymi profesjami. Coachingowi szkodzą też sami coachowie nadmiernie pazerni na pieniądze lub o zbyt nadętym ego. Nie chcę jednak szukać winnych, tylko wyjaśniać – „Jak działa coaching”

Czym więc ten coaching naprawdę jest?

Najprościej rzecz ujmując coaching jest metodą udzielania wsparcia drugiemu człowiekowi w rozwiązywaniu jego problemów. Nie jedyną, lecz jedną z wielu. Nie dla każdego i nie w każdej sytuacji nadaje się do zastosowania. Mam nadzieję, że ten artykuł pomoże ci odkryć nie tylko jak działa coaching, ale też uzyskać odpowiedź, czy jest to rozwiązanie dla twoich problemów.

Coaching – czym różni się od innych metod wsparcia?

Fundamentami coachingu są indywidualizm oraz samodzielność. Indywidualizm, czyli dążenie do znalezienie rozwiązania dedykowanego konkretnemu człowiekowi. To co było skuteczne dla Antka czy Marysi, niekoniecznie pomoże Kasi. Samodzielność, czyli coach wspiera cię w znalezieniu rozwiązań, ale to ty podejmujesz decyzję w jaki sposób i kiedy będziesz działać. Bierzesz odpowiedzialność za rozwiązanie problemu. Za swoją sytuację nie obwiniasz innych ludzi, losu, przypadku czy też Boga. W efekcie znajdujesz nie tylko rozwiązanie bieżącego problemu, lecz także nabywasz umiejętność radzenia sobie z podobnymi przypadkami w przyszłości, bez konieczności sięgania po kolejne wsparcie.

Nagrałem kilka filmów, które pokazują czym jest coaching – jeżeli wolisz oglądać niż czytać, do zapraszam na pierwszy z nich (coaching jest zmianą)

Jaka jest rola coacha?

Przede wszystkim coach słucha uważnie. Słowa te wydają się truizmem, ale zastanów się przez chwilę, czy zdarzyło ci się kiedyś być naprawdę wysłuchaną? Czy pamiętasz taką rozmowę, w której ty mówiłaś, a druga osoba ci nie przerywała, nie dawała dobrych rad, nie pouczała, nie sugerowała, nie oceniała i nie czekała na pierwszą okazję aby dorwać się do głosu? Już sama świadomość bycia wysłuchanym, pozwala jaśniej myśleć i przybliża do znalezienia rozwiązania.

Zadaje pytania otwarte. Pomiędzy pytaniem otwartym a zamkniętym jest ogromna różnica. Pytania otwarte zaczynają się od słów „co” i „jak”, a zamknięte od „czy”. Wyobraź sobie, że zamierzasz się więcej ruszać, potrzebujesz zintensyfikować wysiłek fizyczny, ale nie wiesz na co się zdecydować, aby kolejny raz nie odpuścić. Jedna osoba zapyta: „co najbardziej lubisz robić, jaki rodzaj aktywności się u ciebie sprawdza?”, druga powie „Czy próbowałaś już ćwiczyć z Chodakowską? Czy nie myślałaś, aby zapisać się na basen?” Pytania otwarte dają ci możliwość samodzielnego wyboru, zamknięte sugerują, co według rozmówcy powinnaś zrobić.

Oczywiście, coach zaproponuje też wykonanie wielu różnorakich ćwiczeń, które pozwolą ci odkryć na czym polega istota problemu, gdzie leżą główne trudności, jakie przekonania utrudniają zmianę oraz jakie masz opcje działania. Lecz nie ilość ćwiczeń, a tym bardziej poziom ich komplikacji, świadczy o jakości coachingu, tylko umiejętność słuchania i stawiania pytań.

Jak działa coaching i jak przebiega praca z coachem?

Za każdym razem trochę inaczej, ale pewne punkty są stałe. Po pierwsze uczysz się, jak poprawnie wyznaczać cele. Jak to, przecież każdy to potrafi? Niestety, nie każdy, o czym świadczy los postanowień noworocznych. Źle sformułowany, zbyt ogólnikowy i niejasny cel uniemożliwia sukces. Jeżeli nie wiesz, gdzie chcesz dojść, to jak zdołasz tam dotrzeć? Metoda SMART, o której już pisałem, jest nadzwyczaj prosta i skuteczna, jednak nie każdy lubi z niej korzystać, ponieważ kojarzy się z formalizmem i korporacją. Można wybrać inny sposób wyznaczania celu, ale pamiętaj, że najważniejsze jest określenie mierzalności celu. Zadaj sobie pytanie: „po czym poznasz, że osiągnęłaś cel?” i sprawdź, czy znasz na nie odpowiedź.

Po drugie zaczynasz dostrzegać swój problem z innej perspektywy. Osoby dorosłe lubią podążać utartymi ścieżkami, często nie widząc innych metod działania, niż te, które stosują od lat. Ale, jeżeli cały czas trzymasz się tej samej metody, to jak możesz spodziewać się odmiennych rezultatów?

Po trzecie odkrywasz mocne strony i uczysz się, jak je wykorzystywać. W naszej kulturze zarówno proces wychowania, jak i system edukacji nastawione są na wyszukiwanie słabych stron. Istnieje duży społeczny nacisk na niwelowanie braków, a nie rozwijanie tego, do czego masz naturalne predyspozycje. Świadomość mocnych stron sprzyja rozwojowi, jednak nie zawsze twoje talenty są widoczne i oczywiste. Na odkrywaniu mocnych stron i angażowaniu ich w rozwiązywanie problemów bazuje coaching.

Uzyskujesz wgląd w siebie, poddajesz się autorefleksji. Może to zdanie brzmi niczym psychologiczny slang, ale pozwól, że wyjaśnię. Większość ludzi, którzy przychodzą na sesje coachingowe, najczęściej wie o sobie niewiele. Brakuje im refleksji. Większość codziennych działań wykonujemy automatycznie. I dobrze, nie możemy nad każdą prostą czynnością się zastanawiać. Jednak przy okazji człowiek automatyzuje też te działania, które wymagają refleksji. Co sprawia, że dajesz się obrażać, pracujesz ponad miarę, nadmiernie się objadasz, nie podejmujesz decyzji czy zawsze przejmujesz obowiązki innych? Co sprawia, że często mówisz sobie samej: „to się nie uda”, „ja się do tego nie nadaję”, „jestem na to za stara lub zbyt głupia”? Za takimi stwierdzeniami kryją się przekonania. Samodzielnie, bez wsparcia drugiej osoby ciężko jest je zauważyć, niełatwo zmodyfikować. Nabycie umiejętności autorefleksji jest jedną z największych zalet coachingu.

Od coacha otrzymasz też informację zwrotną, a nie krytykę czy ocenę. Większość z nas żyje w świecie bez informacji zwrotnej, otoczenie zazwyczaj oferuje nam jedynie pochwałę lub krytykę. Brak rzetelnej informacji uniemożliwia wprowadzenie sensownej zmiany.

Każdą sesję wieńczy plan działania. Bez działania i eksperymentowania, proces planowania, ustalania celów i odkrywania talentów jest niewiele wart.

Czym nie zajmuje się coach?

Nie daje gotowych rozwiązań, recept. Nie pociesza i nie lituje się nad twoim nieszczęściem. Nie ocenia i nie wartościuje. Nie aspiruje do bycia twoim guru, czy przewodnikiem duchowym. Nie twierdzi, że możesz wszystko.

„Sama sobie poradzę”

Takie podejście sprawia, że nigdy nie skorzystasz z pomocy coacha. Pewnie w wielu przypadkach poradzisz sobie sama lecz na pewno masz w swojej kolekcji sytuacje, z którymi sobie nie poradziłaś. Osobie bezpośrednio zaangażowanej w problem niełatwo spojrzeć nań oczyma bezstronnego obserwatora, potrzebuje wsparcia. Również osoby zawodowo zajmujące się coachingiem czy psychoterapią potrzebują wsparcia innego coacha czy terapeuty.

Jak działa coaching – na co musisz być przygotowana?

Przede wszystkim na poświęcenie czasu oraz na podjęcie działania. W świecie, gdzie królują pigułki na wszystko, dające natychmiastowe rezultaty, bez zbędnego wysiłku, takie zdanie brzmi niczym herezja. Coaching jest procesem zmiany, a trwała zmiana wymaga pewnej ilości czasu. Oczywiście, zdarzają się osoby, którym wystarczą dwie, góra trzy sesje, by samodzielnie wziąć sprawy w swoje ręce. Większość jednak potrzebuje dłuższej współpracy, trzy-cztero miesięcznej, niekiedy nawet półrocznej, gdyż przyczyna niepowodzeń, zazwyczaj leży dużo głębiej, niż ci się wydaje.

Sukces jest wynikiem działania. Na sesjach coachingowych szukasz przyczyn niepowodzeń oraz sposobów, by im zapobiegać w przyszłości. Pomiędzy sesjami sprawdzasz czy wymyślone rozwiązania mają zastosowanie w praktyce. Brak działania i ograniczenie aktywności jedynie do udziału w sesjach, jest jedną z najczęstszych przyczyn niepowodzenia coachingu.

Kolejny z filmów o coachingu dotyczy uważnego słuchania

Kiedy coaching, to strata czasu i pieniędzy

– Kiedy potrzebujesz konkretnego, fachowego doradztwa

– Kiedy jesteś w procesie psychoterapii – nie mieszaj dwóch procesów, skup się na jednym

– Kiedy potrzebna jest pomoc psychiatry lub psychoterapeuty

– Kiedy ktoś cię zmusza, wywiera naciski, a ty nie masz przekonania

– Kiedy jesteś przekonana, że klucz do rozwiązania twoich problemów, znajduje się w rękach innych osób, a ty nie masz na nic wpływu

– Kiedy nie masz ani czasu, ani chęci, by codziennie 10-15 minut pracować nad sobą

– Kiedy jesteś przekonana, że nic nie musisz zmieniać w swoim sposobie działania

– Kiedy coaching traktujesz, jako wymówkę dla swoich niepowodzeń. Przychodzisz na sesje, by utwierdzić się w przekonaniu, że to nie zadziała

– Kiedy oczekujesz rezultatów „już” i „natychmiast”, nie masz czasu i cierpliwości, by czekać na rozwiązanie

– Kiedy nie wierzysz w gadaninę o psychice i rozwoju osobistym, akceptujesz tylko twarde umiejętności praktyczne

Jak działa coaching – podsumowanie

Starałem się stworzyć „wiedzownik” dla tych, którzy zastanawiają się, czy coaching może wnieść coś w ich życie. Przystępny, a jednocześnie wyczerpujący. Nie wiem, czy zbytnio się nie rozpisałem, więc tym, którzy bazują na konkretach, polecam krótkie podsumowanie.

Coaching jest metodą wsparcia w rozwiązaniu problemów. Jego specyfika polega na przekonaniu, że w wielu sytuacjach słuchanie i zadawanie pytań jest znacznie skuteczniejsze, niż doradzanie i nakazywanie. Rozwiązanie problemu uzależnione jest od indywidualnych predyspozycji klienta, a nie od ogólnych działań „dla każdego”. W trakcie procesu coachingowego uczysz się formułować cele, patrzeć na problem z różnych perspektyw, odkrywasz swoje mocne strony, szukasz nowych rozwiązań. I działasz. W efekcie stajesz się bardziej samodzielnym i odpowiedzialnym za swoje życie człowiekiem.

Z tego filmu dowiesz się, jak zadawać pytania

Chciałbym rozwiać jeszcze jeden mit. Nie jest tak, że możesz wszystko. Każdy ma swoje ograniczenia, poza które nie jest w stanie w danym momencie wyjść i ani coaching, ani inne metody tego nie zmienią. Natomiast dzięki coachingowi odkrywasz, że możesz osiągnąć więcej, niż do tej pory przypuszczałaś i w sposób, który jest bardziej z tobą spójny.

Jeżeli potrzebujesz coachingu, chcesz się przekonać, czy pomoże ci rozwiązać twoje problemy lub poradzić sobie ze zmianą, to zapraszam na sesje (wszystkie dane znajdziesz w zakładce kontakt). Możemy rozmawiać osobiście lub online za pośrednictwem Google Meet.